Şimdiye kadar meydana gelen depremler, ülkemizdeki mevcut yapıların depreme dayanıklı olmadıklarını acı bir şekilde bize gösterdi. Bunda dolayı, yeni yapılacak binaların depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi ne kadar önemliyse mevcut binaların da deprem dayanımlarının belirlenmesi, ortaya çıkacak performans seviyesine göre ya güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden, depreme dayanıklı bir şekilde inşa edilmesi de bir o kadar önemlidir.

Performans Analizi Nedir?

Deprem performans analizi, mevcut bir binanın, ileride olması muhtemel bir depreme karşı dayanımının, Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (TBDY) uygun bir şekilde tespit edilmesi için yapılan mühendislik çalışmasıdır. Yönetmelik kabulleri çerçevesinde öngörülen deprem etkisi altında, binada oluşabilecek hasarların belirlenip oluşan hazar düzeyleri belirli kriterlere göre sınıflandırılarak binanın deprem performansı tespit edilir.

Deprem performans analizi, bu konuda uzman inşaat mühendisleri tarafından yapılması gereken komplike, zor ve zaman alan bir iştir. Bu konuda uzman olan mühendislere, İnşaat Mühendisleri Odasının, belirlediği kriterlere göre uzmanlıklarını ispat eden mühendislerin isimlerini yayınladığı Mevcut Binalarda Değerlendirme/Güçlendirme sayfasından ulaşabilirsiniz. Bu listede bizleri de bulabilirsiniz. Doğru bir analiz için binadan mümkün olduğu kadar veri almak ve binanın mevcut durumunu gerçeğe en yakın şekilde temsil edecek analiz modelini oluşturmak gerekir.

Deprem Performans Analizi Aşamaları

Doğru bir performans analizi için aşağıdaki iş ve işlemler, TBDY’de tarif edildiği şekilde, aşama aşama ve titizlikle yapılması gerekmektedir.

• Binadan bilgi toplanması
  • Bina sahibinden veya ilgili belediyeden, varsa, binaya ait bütün mimari, betonarme ve/veya çelik ve tesisat projeleri ile zemin etüt raporları temin edilir.
  • Binada iyi bir gözlem ve inceleme yapılarak binada bir hasar, deformasyon, dökülme, paslanma vb. olumsuzlukların olup olmadığı kontrol edilir.
  • Binanın mimari ve taşıyıcı sistem röleveleri alınır.
  • Rölevelerin üzerine, varsa, binadaki hasar ve olumsuzluklar işaretlenir.
  • Binanın kolon, perde ve kirişlerinden yeterli sayıda karot alınır, belirli yerlerde sıva sıyrılarak ve donatı tespit cihazı ile donatı tespiti yapılır.
  • İçeriden ve/veya dışarıdan inceleme çukurları açılarak temelin durumu belirlenir.
  • Yeni bir zemin etüdü yapılır.
• Performans analizi
  • Binadan toplanan veriler ile gerçeğe en yakın analiz modeli oluşturulur.
  • Yapılan etüt, malzeme testleri, binanın bulunduğu yerin sismik verileri ve TBDY parametreleri ile bilgisayar ortamında, binanın performans analizi yapılır.
  • Performans analizi sonucunda binanın deprem performansı belirlenir.
  • Bina performansına göre güçlendirme veya yıkılıp yeniden yapılmasına karar verilir.
• Güçlendirme perojesi
  • Performans analizi sonucunda binanın güçlendirilmesi kararı alınmışsa, binanın taşıyıcı sistem, muhtemel hasar durumu ve mevcut olumsuzlukları göz önünde bulundurularak uygun bir güçlendirme yöntemine karar verilir.
  • Yapılacak güçlendirme ile binanın analiz modeli yeniden oluşturulur.
  • Yapılan güçlendirmenin boyutlandırılması ve dayanım tespiti için analiz yapılır.
  • Yapılan güçlendirme ile beraber bina için yeniden bir performans analizi yapılır.
  • Performans analizi sonucunda binanın TBDY’de öngörülen performans seviyesini sağlayıp sağlamadığı tespit edilir.
  • Son olarak; yapılacak güçlendirme için uygulama projeleri hazırlanır.